Kişilerin gerçekçi bir tehdit olmaksızın kendini büyük bir tehlike altında hissetmesine neden olan panik atağın belirtilerine yakından bakmadan önce, panik atağın ne olduğuna ve neden olduğuna hakim olmak önemlidir.
Panik atak nedir?
Panik atak, ani ve şiddetli bir korku, endişe veya dehşet duygusuyla karakterize edilen, genellikle saniyeler içinde ortaya çıkan ve en fazla birkaç dakika süren bir durumdur. Kişinin kendini büyük bir tehlike altında hissettiği anlarda ortaya çıkabilir. Fiziksel, duygusal ve düşünsel semptomlarla kendini gösterir.
Panik ataklar, tekrar eden ve beklenmedik anlarda meydana gelebilir. İlk panik atak geçirildikten sonra kişi gelecekte bir atak yaşama korkusu taşıyabilir, bu da daha fazla anksiyeteye yol açabilir. Panik bozukluğu olarak adlandırılan bir durum, tekrarlayan panik ataklarla ilişkilidir ve uzun vadeli tedavi gerektirebilir.
Panik atak neden olur?
Panik atakların nedenleri karmaşık ve bireysel olabilir. Her kişinin tetikleyicileri farklıdır ve birden fazla faktörün etkileşimi sonucu meydana gelebilirler. Panik atağa sebep olan faktörlerden bazıları şu şekildedir:
1. Genetik faktörler: Aile geçmişi, panik atak riskini artırabilir. Ailesinde panik atak öyküsü bulunan kişilerin bu tür atakları yaşama olasılığı daha yüksektir.
2. Biyokimyasal değişiklikler: Beyindeki kimyasal dengesizlikler, panik ataklara yol açabilir. Özellikle serotonin ve norepinefrin gibi nörotransmitterlerin düzensizliği bu ataklara katkıda bulunabilir.
3. Stres ve travma: Yoğun stres ve travma, panik atak riskini artırabilir. Kişinin kötü olaylar deneyimlemesi, panik ataklara yatkınlığı artırabilir.
4. Bilinç dışı faktörler: Bilinçaltında bastırılmış duygular veya düşünceler, zamanla panik atakları tetikleyebilir. Kişi, bu duyguları farkında olmadan bastırabilir ve bu bastırma, ataklara yol açabilir.
5. Çevresel tetikleyiciler: Panik ataklar, çevresel faktörlerle tetiklenebilir. Örneğin kalabalık, yüksek sese maruz kalınan veya uçak gibi kapalı alanlar, bazı kişilerde panik atağı başlatabilir.
6. Tıbbi faktörler: Bazı tıbbi durumlar veya ilaçlar, panik atakları tetikleyebilir. Özellikle tiroid problemleri, hipoglisemi (düşük kan şekeri), kalp rahatsızlıkları veya ilaç yan etkileri panik atakları artırabilir.
7. Düşünsel ve duygusal faktörler: Kişinin olumsuz düşünce kalıpları, sürekli kaygıya veya panik atağa yol açabilir. Düşük özsaygı, mükemmeliyetçilik ve aşırı kontrol isteği gibi kişilik özellikleri de panik atağı tetikleyebilir.
8. Bilişsel faktörler: Bazı kişiler tehdit veya tehlike durumlarını yanlış algılayabilir ve bu yanlış algılamalar panik atakları tetikleyebilir.
Panik atak belirtileri nelerdir?
Panik atak nasıl geçirilir? İşte belirtilere dair kapsamlı bir kılavuz:
1. Ani ve yoğun korku: Panik atağın ayırt edici özelliği, ani ve ezici bir korku veya dehşet hissidir. Bu korku aşırı boyutlarda olabilir, birdenbire ortaya çıkabilir ya da belirli bir durum veya düşünce tarafından tetiklenebilir. Genellikle algılanan tehditle orantısızdır. Bireyler bunu “yaklaşan bir kıyamet hissi” olarak tanımlayabilir.
2. Hızlı kalp atışı (çarpıntı): Panik atağın yaygın fiziksel belirtilerinden bir tanesi, çarpıntı olarak bilinen hızlı kalp atışıdır.
3. Nefes darlığı: Birçok kişi panik atak sırasında nefes almakta güçlük çeker. Nefesinizi alıp vermekte zorlandığınızı, boğulma hissi yaşadığınızı hissedebilirsiniz.
4. Göğüs ağrısı: Panik atak geçiren kimi kişilerde göğüs ağrısı görülebilir. Bu durum genellikle göğüste bir sıkışma, basınç veya acı hissi olarak tanımlanır. Kalple alakalı bir soruna benzediği için endişe verici olabilir ancak tipik olarak anksiyete ile ilgilidir.
5. Terleme: Panik atak sırasında aşırı terleme yaygın görülen bir fiziksel tepkidir. Sıcak veya nemli bir ortamda olmasanız bile aşırı derecede terleyebilirsiniz.
6. Titreme veya sarsılma: Panik atak esnasında ellerinizde, uzuvlarınızda veya vücudunuzun diğer kısımlarında titreme veya sarsılma fark edebilirsiniz. Potansiyel tehlikeye karşı vücudun verdiği bir tepkinin sonucudur.
7. Baş dönmesi veya sersemlik: Birçok kişi panik atak sırasında baş dönmesi veya sersemlik hissini yaşar. Fazlası bayılmaya dahi yol açabilir.
8. Mide bulantısı veya karın ağrısı: Panik ataklar mide bulantısı, karın ağrısı gibi sindirim semptomlarına neden olabilir. Vücudun stresi algılayınca tepkileridir.
9. Üşüme veya sıcak basması: Bazı kişiler panik atak esnasında ani sıcaklık değişimleri yaşadıklarını; üşüdüklerini veya sıcak basması hissettiklerini bildirmişlerdir. Bu dalgalanmalar normaldir.
10. Karıncalanma hissi: Panik atak sırasında el veya ayak parmakları gibi ekstremitelerde karıncalanma veya uyuşma hissetmek yaygındır. Strese yanıt olarak değişen kan akışının bir sonucudur.
11. Kontrolü kaybetme veya delirme korkusu: Panik atak geçiren birçok kişi düşünceleri, duyguları veya davranışları üzerindeki kontrolü kaybetme korkusu yaşadığını bildirir. Atak sırasında “delirmekten”, utanç verici ya da mantıksız bir şey yapmaktan endişe edebilirler.
12. Kopuk veya gerçek dışı hisler: Kimi kişiler panik atak sırasında kendilerinden veya çevrelerinden kopuk hissettiklerini anlatırlar. Sanki bir rüyadaymış ya da olayları uzaktan gözlemliyormuş gibi hissedebilirler. Bu fenomen genellikle “depersonalizasyon” veya “derealizasyon” olarak adlandırılır.
13. Yaklaşan kıyamet hissi: Panik ataklara sıklıkla, görünürde bir tehlike olmasa bile, korkunç bir şeyin yaklaşmakta olduğuna dair ezici bir his eşlik eder.
14. Kaçma ihtiyacı: Panik atak esnasında durumdan kaçmaya ve güvende olmak istemeye dair yoğun bir dürtü yaşayabilirsiniz. Bu sizi sosyal bir ortamı terk etmeye, kalabalık bir yerden aceleyle çıkmaya, daha sessiz bir alana çekilmeye yönlendirebilir.
15. Süre ve kademeli çözülme: Panik ataklar tipik olarak birkaç dakika içinde en yüksek yoğunluğa ulaşır ve genellikle 20-30 dakika içinde azalır. Sıkıntı verici olsalar da genellikle kısa sürelidirler.
Herkesin panik atak sırasında bu belirtilerin hepsini yaşamadığını, bireysel deneyimlerin farklılık gösterebileceğini unutmamak önemlidir.
Panik atak için hangi doktora gidilir?
Panik atak için başvurulacak en uygun sağlık çalışanları, psikiyatristler ve psikologlardır. Psikiyatristler, mental sağlık sorunlarını teşhis etme ve ilaç tedavisi yönetme konusunda uzmanlaşmıştır. Panik atak semptomlarının değerlendirilmesi ve gerektiğinde ilaç reçete edilmesi için başvurulabilirler. Psikologlar ise terapi yoluyla panik atakları ele alır. Özellikle bilişsel davranış terapisi gibi terapi yöntemleri, panik atakların yönetilmesine yardımcı olabilir. İlk adım genellikle aile hekimine yapılabilir, ancak spesifik panik atak tedavisi ve uzman değerlendirmesi gerekiyorsa, bir psikiyatrist veya psikologa yönlendirme almak önemlidir.
Bazı durumlarda, panik atak belirtileri nedenle ilişkilendirilebilir. Bu nedenle, panik ataklarınızın nedenini belirlemek için bir nöroloji uzmanına (nörolog) gitmek de değerlendirilmesi gereken bir alternatiftir.
Sizden Gelen Sorular
Panik atak nedir?
Ani ve yoğun bir ezici korku veya aşırı endişe nöbeti panik atak olarak adlandırılır. Genellikle aniden ortaya çıkar ve birkaç dakikadan yaklaşık yarım saate kadar sürebilir. Panik atak sırasında bireyler, genellikle belirgin bir tetikleyici olmaksızın hızlı kalp atışı, nefes darlığı, terleme, titreme gibi fiziksel semptomlar yaşayabilir.
Panik atak olduğumu nasıl anlarım?
Aniden yoğun bir korku veya endişe hissediyorsanız; bu esnada kalp çarpıntısı, terleme ve nefes darlığı gibi fiziksel belirtilerle panik atak yaşıyor olabilirsiniz. Bu nöbetler bunaltıcı olabilir, kontrolünüzü kaybediyormuş hatta kalp krizi geçiriyormuş gibi hissetmenize neden olabilir.
Panik atak belirtileri nelerdir?
Panik atak belirtileri şiddetli anksiyete veya korku nöbetlerini içerir ve şunları içerebilir: aniden artan kalp atışları, nefes darlığı, terleme, titreme ve ölüm korkusu gibi yoğun duygusal dürtüler… Panik ataklar genellikle birkaç dakika ile yarım saat arasında sürer.
Panik atak neden olur?
Panik ataklar genellikle birçok faktörün bir araya gelmesi sonucu ortaya çıkar. Bu faktörler arasında genetik yatkınlık, aşırı stres veya travmatik deneyimler yer alabilir. Ayrıca bir panik atağa yol açabilecek belirli tetikleyiciler de bulunabilir ancak nedeni tam olarak anlaşılabilmesi için profesyonel bir değerlendirme gerekmektedir.
Panik atak krizi neden olur?
Panik atak krizleri genellikle genetik yatkınlık, aşırı stres veya travmatik deneyimler gibi çeşitli faktörlerin etkileşimi sonucu ortaya çıkar. Ayrıca kişinin belirli bir durum, mekan veya olayla ilişkilendirdiği yoğun bir korku veya endişe, panik atakların tetikleyicisi olabilir.
Panik atak nasıl geçirilir?
Panik atak sırasında sakin kalmak önemlidir. Derin ve yavaş nefes alarak rahatlamaya çalışın. Kendinize, bu atakların genellikle geçici olduğunu hatırlatın ve bir uzmanla iletişime geçmenin faydalı olabileceğini unutmayın.
Panik atak için hangi doktora gidilir?
Panik atak sorunları için başvurabileceğiniz başlıca uzmanlar psikiyatristler ve psikologlardır. Bu uzmanlar, panik atak belirtilerini değerlendirir, tanı koyar ve tedavi seçenekleri sunarlar. Ayrıca panik ataklarla başa çıkmanıza yardımcı olacak terapötik teknikler ve ilaç tedavisi gibi çeşitli yaklaşımları da önerebilirler.