Yüksek tansiyon; yaygın, birçok insanın karşılaştığı ve ciddi komplikasyonlara yol açabilecek bir sağlık sorunudur. Tıp literatüründe hipertansiyon olarak da adlandırılan bu durum, kan basıncının normalden yüksek olması anlamına gelir. Yüksek tansiyon, ciddi sağlık sorunlarına yol açabilen önemli bir risk faktörüdür ancak uygun yaşam tarzı değişiklikleri ve tedavi yöntemleri ile kontrol altına alınabilir. Yüksek tansiyonunuz varsa öncelikle bir doktora görünmeniz gerekir.
Yüksek Tansiyon Nedir ve Neden Önemlidir?
Kan basıncı, kalbin kanı pompalama gücü ve damarların direncinin bir ölçüsüdür. Yüksek tansiyon, kan damarlarının duvarlarına aşırı baskı uygular ve bu da kalp krizi, felç, böbrek yetmezliği ve diğer ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Yüksek tansiyonun kesin bir tedavisi yoktur. Bununla birlikte yüksek tansiyonu düşürmek ve kontrol altına almak için bazı doğal yöntemlerin uygulanmasının yanı sıra, düzenli doktor kontrolü, yüksek tansiyonla başa çıkmanıza yardımcı olabilir.
Yüksek tansiyonun belirtileri şunlardır:
- Baş ağrısı: Yüksek tansiyon baş ağrısına neden olabilir ancak bu belirti her zaman görülmez.
- Baş dönmesi veya sersemlik hissi: Yüksek tansiyon; baş dönmesine veya denge kaybına yol açabilir.
- Bulanık görme: Yüksek tansiyon bazen görme sorunlarına yol açabilir, özellikle de kan damarlarına zarar verdiğinde.
- Kulak çınlaması (tinnitus): Kulaklarda çınlama hissi, yüksek tansiyonun bir belirtisi olabilir.
- Burun kanaması: Yüksek tansiyon, nadir durumlarda şiddetli burun kanamalarına yol açabilir.
- Göğüs ağrısı: Yüksek tansiyonun neden olduğu kalp problemleri, göğüs ağrısına yol açabilir.
- Nefes darlığı: Yüksek tansiyon, kalp ve akciğer fonksiyonlarını etkileyebilir, bu da nefes darlığına yol açabilir. Yüksek tansiyonun çoğu zaman belirtisiz olduğunu unutmamak önemlidir.
Yüksek tansiyonun nedenleri arasında stres, obezite, hareketsiz yaşam tarzı, yüksek tuz tüketimi ve genetik faktörler de yer almaktadır.
Yüksek tansiyonun nedenleri karmaşık olabilir ve kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Yüksek tansiyonun temel nedenlerinden bazıları şunlardır:
- Genetik Faktörler: Aile geçmişi, yüksek tansiyon riskini artırabilir. Eğer ailenizde yüksek tansiyon öyküsü varsa, sizin de riskiniz yüksek olabilir.
- Yaş: Yaşla birlikte kan damarları sertleşebilir ve elastikiyetlerini kaybedebilir, bu da tansiyonu yükseltebilir.
- Obezite: Fazla kilolu veya obez olmak, kan basıncını yükseltebilir. Vücut yağ oranının artması, vücutta daha fazla kan dolaşımını gerektirir ve bu da tansiyonu artırabilir.
- Düşük Fiziksel Aktivite: Düzenli egzersiz yapmamak, tansiyonu yükseltebilir. Fiziksel aktivite, kan basıncını düzenlemeye yardımcı olabilir.
- Tuz Tüketimi: Yüksek tuz alımı, vücutta sıvı tutulmasına ve tansiyonun yükselmesine neden olabilir. Yüksek tuzlu yiyeceklerin sık tüketilmesi yüksek tansiyon riskini artırabilir.
- Alkol ve Sigara Kullanımı: Aşırı alkol tüketimi ve sigara içmek, tansiyonu yükseltebilir. Bu maddeler kan damarlarını daraltabilir ve tansiyonu artırabilir.
- Diyabet: Diyabet, kan basıncını artırabilen bir başka risk faktörüdür. Diyabetle ilişkilendirilen yüksek kan şekeri, kan damarlarına zarar verebilir.
- Yüksek Kolesterol: Yüksek kolesterol, damarların içini daraltabilir ve tansiyonu yükseltebilir.
- Hormonsal Değişiklikler: Hormonsal değişiklikler, özellikle menopoz sonrası dönemde kadınlarda yüksek tansiyon riskini artırabilir.
Bu makalede, yüksek tansiyonla nasıl mücadele edebileceği anlatılmaktadır. Peki yüksek tansiyon nasıl düşürülür? Doğal yöntemlerle yüksek tansiyonu kontrol altında tutmaya yönelik diğer önerilerimizi, aşağıdaki başlıklarda inceleyebilirsiniz.
Sağlıklı Beslenme ve Tansiyon Kontrolü
Yüksek tansiyonu kontrol altına almanın etkili yollardan biri sağlıklı beslenmedir. Tuz tüketimini azaltmak, potasyum açısından zengin gıdalar yemek (muz, avokado, portakal, ıspanak gibi), yüksek lifli tam tahılların yanı sıra sebze ve meyveler yemek, doymuş yağları sınırlamak tansiyonunuzu düşürmeye yardımcı olabilir.
Tuz tüketimine ilişkin olarak, yetişkinler için günlük tuz alımının 2.300 mg’dan az olması önerilir. Ayrıca işlenmiş gıdalardan (içerdikleri tuz ve koruyucu kimyasal maddeler nedeniyle) uzak durmak ve özellikle sodyum alımını sınırlandırmak üzere yiyecek seçimi yapmak da gözetilecek önlemler arasındadır. Ayrıca potasyum ve magnezyum gibi minerallerin alımını da artırmak önemlidir.
İlaveten, yüksek tansiyon hastalarının yemek listesinde, doğal yöntemlerle yüksek tansiyonu düşürmeye yardımcı olan bazı bitki çayları da vardır. Örneğin zeytin yaprağı çayının hipertansiyonu düşürmeye yardımcı olduğu bilinmektedir. Ancak bu bitki çaylarının kullanımından önce bir sağlık uzmanına danışmanız önerilir.
Alkolden uzak durmak veya tüketimini en aza indirmek kan basıncı seviyesini korumaya yardımcı olur. Alkol gibi sigara alışkanlığı da risklidir. Tütün tüketimi tansiyonu yükseltebilir; bu yüzden, sigarayı bırakmak yüksek tansiyonla baş etmekte önemli bir adım olacaktır. Sigara ve genel olarak tütün kullanımının, kalp hastalığı riskini arttırdığı da hatırda bulundurulmalıdır.
Düzenli Egzersiz ve Fiziksel Aktivitelerin Yüksek Tansiyona Etkisi
Düzenli fiziksel aktiviteler, yüksek tansiyonun kontrol altına alınmasına yardımcı olur. Haftada toplam 2,5 saatin altında olmamak üzere, fiziksel aktivitelerle yapılan beden hareketleri, kan basıncı seviyesinin düzenlenmesi sağlanabilir.
Fazla kilolu olmak, yüksek tansiyon riskini artırabilir. İdeal kilonuzu korumak veya kilo vermek, kan basıncını düşürmeye yardımcı olabilir. Düzenli egzersiz ve sağlıklı beslenme, kilo kontrolünü destekler. Bazı uzmanların görüşüne göre her 10 kiloluk kilo kaybı, kan basıncını 5-20 mm cıva düşürebilir.
Yüksek Tansiyonda İlaç Tedavisi ve Doktor Gözetimi
Yukarıda özlü olarak ifade edilen doğal yöntemlerle birlikte, sürekli doktor gözetimi altında bulunmanın zorunluluk olduğu unutulmamalıdır.
Yüksek tansiyon riskiniz varsa veya zaten yüksek tansiyon teşhisi almışsanız, düzenli doktor kontrolleri önemlidir. Doktorunuzca reçete edilen ilaçları düzenli olarak kullanmak ve kan basıncınızı izlemek, yüksek tansiyonun kontrol altında tutulmasında birincil öneme sahiptir. Burada asla somut bir tavsiye niteliğinde olmamakla birlikte, sadece bir fikir vermek amacıyla, yüksek tansiyon tedavisinde kullanılan ilaçları da notumuza ekleyelim. Yüksek tansiyon ilaçları:
- Diüretikler: Vücuttan fazla suyu ve sodyumu atarak kan basıncını düşürürler.
- Beta blokörleri: Kalp atış hızını ve kan basıncını düşürürler.
- Kalsiyum kanal blokörleri: Kalp atış hızını ve kan basıncını düşürürler.
- ACE inhibitörleri: Kan damarlarını genişleterek kan basıncını düşürürler.
- ARB’ler: ACE inhibitörlerine benzer şekilde çalışırlar.
Sonuç olarak; sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz, kilo kontrolü vs. gibi adımları atarak yüksek tansiyon riskinizi azaltabilir ve sağlıklı bir yaşam sürdürebilirsiniz.
Sık Sorulan Sorular
Normal, küçük ve büyük tansiyon değerleri nedir?
Normal tansiyon değeri genellikle 120/80 mm Hg (milimetre cıva) olarak kabul edilir. Küçük tansiyon (diyastolik tansiyon) bu değerin altında, büyük tansiyon (sistolik tansiyon) ise bu değerin üstünde olduğunda tansiyon yüksekliği veya düşüklüğü söz konusu olabilir. Yüksek tansiyon (hipertansiyon) 140/90 mm Hg ve üzeri değerlerde teşhis edilirken, düşük tansiyon (hipotansiyon) ise 90/60 mm Hg’nin altındaki değerlerde görülebilir.
Büyük tansiyon yüksek, küçük tansiyon düşükse ne yapmalı?
Bu tür bir tansiyon kombinasyonu acil tıbbi müdahale gerektirebilir. Bu nedenle, bu tür bir tansiyon ölçümü alındığında hemen bir sağlık profesyoneline başvurmalısınız.
Evde yüksek tansiyon nasıl düşürülür?
Evde yüksek tansiyonu ilaçsız düşürmek için yaşam tarzı değişiklikleri ve doğal yöntemler deneyebilirsiniz. Ancak, tansiyonunuz ciddi bir şekilde yükselmişse veya tıbbi bir sorununuz varsa, mutlaka bir sağlık profesyoneli ile iletişime geçmelisiniz.
Su içmek tansiyonu düşürür mü?
Evet, özellikle soğuk su içmek yüksek tansiyonu geçici olarak düşürebilir. Yeterince su içmek, vücuttaki sıvı dengesini korur ve kan hacmini artırarak tansiyonu düşürebilir. Su içmek acil bir çözüm olabilse de kalıcı bir tedavi yöntemi değildir.